“Trema” (“Stage Fright”, 1950.) spojila je legendarnu Marlene Dietrich i velikog Alfreda Hitchcocka. Platinasta plavuša i Hitchcock savršen su glumačko-redateljski par. Prava je šteta da “Trema” nije nastala koju godinu kasnije, u njegovoj zlatnoj fazi (“Prozor u dvorište”, “Drž’te lopova”, “Vrtoglavica”, “Sjever-sjeverozapad”, “Psiho”, “Ptice”).
“Stage Fright” je, sve tamo do početka sedamdesetih, bio Hitchcockov posljednji film u cijelosti snimljen u matičnoj Engleskoj prije selidbe u Ameriku, ali ne toliko dobar kao npr. “39 stepenica” i “Dama koja nestaje”, kad smo kod manje poznatih hičkokovskih trilera.
Međutim, Hitchcock se u “Tremi” ionako igrao postulatima hičkokovskog trilera o krivo optuženom čovjeku i “trade mark” ulogom legendarne plavuše. Dietrich nastupa kao kazališna zvijezda mjuzikala, slavna glumica Charlotte Inwood, koja se u prvoj sceni pojavljuje u stanu mlađeg ljubavnika Jonathana Coopera (Richard Todd) s okrvavljenom haljinom i kaže mu da je ubila supruga.
Charlotte nagovara Jonathana, također glumca, da svrati do njezinog stana i uzme drugu haljinu, ali tamo će biti uočen i policija misli da je on ubojica, a ne ona. Jonathan se obraća za pomoć dobroj prijateljici, mladoj glumici s Akademije Eve Gill (Jane Wyman) koja je u njega zaljubljena.
Uvjerena u Jonathanovu nevinost, Eve odluči istražiti slučaj i razotkriti Charlotte kao ubojicu koja je namjerno svalila krivicu na njega i smjestila mu, koristeći svoj talent za glumu, a usput se zaljubljuje i u detektiva Wilfreda Smitha u tumačenju Michaela Wildinga.
Naizgled klasični (hičkokovski) triler “whodunit murder mystery” vrste nije pretjerano napet, no zanimljivo koketira s krimi komedijom i intrigantno se nadovezuje na vršnjački klasik “Sve o Evi” Josepha L. Mankiewicza, napučen glumcima i ambijentiran u kazališni svijet.
Kao što se “All About Eve” vrtio oko nadigravanja mlade glumice Eve Harrington i veteranke Margo Channing (Anne Baxter, Bette Davis), tako se i “Stage Fright” može sagledati i kao film o glumačkom nadmetanju. “Trema” je “Sve o Evi” s ubojstvom i glumcima koji postaju dio “stvarne” melodrame.
Evein otac (Alastair Sim) govori kćeri “Kao da je sve ovo dio kazališnog komada na Akademiji u kojem glumiš”. Ključne rečenice postaju “Ti si glumica, igraš ulogu” i “Daješ dobru predstavu vrlo dobru, šteta što nemaš publike”. Neke od rečenica filma imaju “meta” prizvuk, tipa “Kad si lud za kazalištem, sve ti sliči na jednu divnu ulogu” i “Imamo zaplet, interesantnu podjelu, pa čak i kostime, doduše pomalo otrcane”.
Metafilmski je postavljen i odnos između starije i mlade glumice, pri čemu Marlene ne dopušta da je nadigra mlađa kolegica i izgleda sjajno i noirovski misteriozno, s konstantnom sjenom preko lica. Sjena se nadvija nad cijelim filmom i u završnici je Hitchcock stavlja i na lice Eve i Jonathana, fokusirajući se na njihove oči u kojima traži istinu ili laž.
Poigravanje istinom i lažima Hitch je doveo do ekstrema s obratom u formi lažnog flešbeka, davno prije nego što je je preokret postao učestala pojava, ali i oslanjanjem na nepouzdanog naratora, interesantno u istoj godini kad je Akira Kurosawa snimio “Rašomon”.
Trilerske motive prevare, laži i izdaje Hitchcock ironično dovodi u vezu s glumom, igranjem uloga i nošenjem maski, insceniranih (ne)istina na kazališnoj pozornici svakodnevnog života. “Trema” se prirodno otvara podizanjem zastora i zatvara njegovim spuštanjem s neočekivanim posljedicama. “Spustite zastor”, netko poviče.