SD Dojavi Slobodna Dalmacija
stdClass Object ( [id] => 1363218 [title] => Peraja se obnavlja sporo, krakovi brzo: evo koja morska bića imaju mogućnost regeneracije [alias] => peraja-se-obnavlja-sporo-krakovi-brzo-evo-koja-sve-morska-bica-imaju-mogucnost-regeneracije [catid] => 419 [published] => 1 [introtext] => [fulltext] =>

Znao sam već otprije da morskoj zvijezdi naraste otkidani krak, a nedavno sam čitao i da se peraja morskog psa može obnoviti. Koja sve morska bića imaju sposobnost regeneracije tkiva? Kako uopće funkcionira taj proces?

Mate P., Proložac

Regeneracija, kako se zove fenomen o kojem pitate, proces je poznat još od nastanka života u moru, i danas se javlja kod nižih, ali i kompleksnijih morskih organizama. Za razliku od uobičajenog razvoja kopnenih organizama, mnogi morski organizmi započinju svoj život putem larvi, koje se procesom metamorfoze protekom određenog vremena pretvaraju u odrasle jedinke. U tom procesu ti organizmi koriste svoju gensku mrežu koja je prisutna u njihovu genomu (ukupnom genetskom materijalu) da prođu kroz različite transformacije.

Kad im se dogode neke situacije u kojima dođe do oštećenja ili gubitka nekog organa, koristeći njihovu gensku mrežu ponovno se aktiviraju geni koji mogu u potpunosti ili djelomično ponovno započeti proces metamorfoze koji su prošli u larvalnoj fazi. Nasuprot morskim organizmima, kopneni su uglavnom izgubili tu mogućnost jer su iz svojeg životnog ciklusa na neki način eliminirali larvalni stadij i prateću metamorfozu radi prilagodbe kopnenim uvjetima, što je tijekom vremena rezultiralo gubitkom gena odgovornih za mogućnost regeneracije.

Rezervni dio

Danas od kopnenih životinja samo neki člankonošci i gušteri još imaju mogućnost nekakve regeneracije, dok je popis morskih organizama s takvim mogućnostima puno duži. Primjerice, mnogi ribolovci koji koriste crve za ješku vjerojatno su svjesni da se ta grupa morskih organizama može brzo regenerirati. Moram napomenuti da se to ne odnosi samo na te člankonošce, nego na veliki broj vrsta koje čine mnogobrojnu i različitu grupu crva. Već spomenute zvijezde i zvjezdače mogu također bez problema regenerirati izgubljene i oštećene dijelove tijela, čak i u slučajevima kad im je više od pola tijela izgubljeno.

Morski krastavci koriste specijalne tjelesne stanice, poznate pod imenom morule, koje brzo dolaze do oštećenog područja i obnavljaju ga zapanjujućom brzinom, sve se završava za samo nekoliko tjedana. Kod rakova je situacija još jednostavnija jer se oni ionako za vrijeme svojeg života mnogo puta presvlače, odnosno odbacuju prethodni hitinski oklop, koji formiranjem ne raste jer je očvrsnut kalcijevim karbonatom i fosfatom, te se skrivaju dok im ne naraste veći. Za to vrijeme u slučaju gubljenja neke noge/članka one počinju rasti, tako da s novim oklopom rak dobiva veći oklop, ali ujedno i veće i potpuno tijelo koje ga ispunjava.

---

image

Zvjezdače su poznate po autopopravku

Shutterstock
---

Proces regeneracije kod takvih je organizama već toliko razvijen da se ta prilagodba zapravo koristi za zaštitu od grabežljivaca, jer takvi organizmi kad su napadnuti jednostavno žrtvuju dio tijela, koji prepuštaju grabežljivcu znajući da će im ionako nakon nekog vremena izrasti novi.

I kod viših organizama uočena je mogućnost regeneracije, primjerice kod koštunjavih riba kao što su som ili riba zebra, koji mogu neke dijelove svoga tijela uspješno regenerirati nakon oštećenja. Ipak, donedavno nije bilo poznato da mogućnost regeneracije imaju i hrskavične ribe, odnosno morski psi. Doduše, da budem precizniji, poznata je bila mogućnost regeneracije čeljusti (zubi), koji se kod morskih pasa konstantno obnavljaju velikom brzinom pa kod nekih vrsta novi red zubi raste svaka dva tjedna te ih za vrijeme svoga života promijene i po nekoliko tisuća.

Savršena bića

Nove spoznaje ukazuju na to da morski psi imaju i dodatnu mogućnost regeneracije drugih dijelova tijela, primjerice peraja. Malo se trenutno zna o tom fenomenu, posebice jer se radi o morskim psima, koje je inače vrlo teško proučavati zbog njihova načina života. Zasad se pretpostavlja da regeneracija možda nije moguća u potpunosti, odnosno da se izgubljeni dio peraje neće moći zamijeniti novim u cijelosti, nego samo dijelom, te da je brzina te regeneracije puno sporija u odnosu na ostale morske organizme. Ipak, i ovi novi podaci pokazuju da se o tim živim fosilima, kakvima se morski psi uobičajeno smatraju zbog davnog početka njihova razvoja, i dalje vrlo malo zna te da nas u budućnosti vjerojatno očekuju nove fascinantne činjenice koje opravdavaju njihov naziv savršenih bića.

[video] => [gallery] => [extra_fields] => Array ( [1] => stdClass Object ( [id] => 2 [name] => Superscript Title [value] => ribari i alati [type] => textarea [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 2 [alias] => SuperscriptTitle ) [3] => stdClass Object ( [id] => 61 [name] => Contains Infographic [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 4 [alias] => contains_infographic ) [4] => stdClass Object ( [id] => 62 [name] => Without ads [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 5 [alias] => Withoutads ) [5] => stdClass Object ( [id] => 63 [name] => Photo gallery [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 6 [alias] => Photo_gallery ) [6] => stdClass Object ( [id] => 64 [name] => Promo [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 7 [alias] => promo ) [8] => stdClass Object ( [id] => 67 [name] => Contains video [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 9 [alias] => contains_video ) [9] => stdClass Object ( [id] => 68 [name] => Premium content [value] => ON [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 10 [alias] => premium_content ) [10] => stdClass Object ( [id] => 69 [name] => Exclude comments [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 11 [alias] => exclude_comments ) [11] => stdClass Object ( [id] => 70 [name] => Open link in new window [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 12 [alias] => open_link_in_new_window ) [12] => stdClass Object ( [id] => 71 [name] => Horizontal crop of the main photo [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 13 [alias] => horizontal_crop_of_the_main_photo ) [13] => stdClass Object ( [id] => 73 [name] => No-index [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 15 [alias] => no_index ) [14] => stdClass Object ( [id] => 74 [name] => No-cache [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 16 [alias] => no_cache ) [15] => stdClass Object ( [id] => 77 [name] => Don't show on the front page [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 17 [alias] => dont_show_on_the_front_page ) [16] => stdClass Object ( [id] => 78 [name] => Related on bottom [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 18 [alias] => related_on_bottom ) [17] => stdClass Object ( [id] => 79 [name] => Live button [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 19 [alias] => live_button ) [26] => stdClass Object ( [id] => 87 [name] => Instant articles [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 28 [alias] => instant_articles ) [27] => stdClass Object ( [id] => 91 [name] => S preporučuje [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 29 [alias] => s_preporucuje ) [28] => stdClass Object ( [id] => 92 [name] => S voli [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 30 [alias] => s_voli ) [29] => stdClass Object ( [id] => 93 [name] => Layout with three photos [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 31 [alias] => layout_with_three_photos ) [30] => stdClass Object ( [id] => 94 [name] => Gallery in the article [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 32 [alias] => gallery_in_the_article ) [31] => stdClass Object ( [id] => 95 [name] => Required views [value] => 0 [type] => textfield [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 33 [alias] => required_views ) [32] => stdClass Object ( [id] => 96 [name] => FullHD image [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 34 [alias] => fullhd_image ) [33] => stdClass Object ( [id] => 97 [name] => City Select [value] => (0) [type] => select [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 35 [alias] => CitySelect ) [34] => stdClass Object ( [id] => 98 [name] => Paid Article [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 36 [alias] => paid_article ) [35] => stdClass Object ( [id] => 99 [name] => SD na licu mjesta [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 37 [alias] => SD_na_licu_mjesta ) ) [extra_fields_search] => ribari i alati 0 4240 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 [created] => 2024-01-23 08:40:15 [created_by] => 3262 [created_by_alias] => dr. Alen SOLDO [checked_out] => 0 [checked_out_time] => 0000-00-00 00:00:00 [modified] => 2024-02-12 10:03:05 [modified_by] => 3262 [publish_up] => 2024-02-12 10:01:00 [publish_down] => 0000-00-00 00:00:00 [trash] => 0 [access] => 1 [ordering] => 0 [featured] => 0 [featured_ordering] => 0 [image_caption] => [image_credits] => [video_caption] => [video_credits] => [hits] => 0 [params] => Joomla\Registry\Registry Object ( [data:protected] => stdClass Object ( [enable_css] => 1 [jQueryHandling] => 1.8remote [backendJQueryHandling] => remote [userName] => 1 [userImage] => 1 [userDescription] => 1 [userURL] => 1 [userEmail] => 0 [userFeedLink] => 1 [userFeedIcon] => 1 [userItemCount] => 30 [userItemTitle] => 1 [userItemTitleLinked] => 1 [userItemDateCreated] => 1 [userItemImage] => 1 [userItemIntroText] => 1 [userItemCategory] => 1 [userItemTags] => 1 [userItemCommentsAnchor] => 1 [userItemReadMore] => 1 [userItemOCMPlugins] => 1 [authorsListLimit] => 61 [tagItemCount] => 61 [tagItemTitle] => 1 [tagItemTitleLinked] => 1 [tagItemDateCreated] => 1 [tagItemImage] => 1 [tagItemIntroText] => 1 [tagItemCategory] => 1 [tagItemReadMore] => 1 [tagItemExtraFields] => 1 [tagOrdering] => [tagFeedLink] => 1 [tagFeedIcon] => 1 [genericItemCount] => 61 [genericItemTitle] => 1 [genericItemTitleLinked] => 1 [genericItemDateCreated] => 1 [genericItemImage] => 1 [genericItemIntroText] => 1 [genericItemCategory] => 1 [genericItemReadMore] => 1 [genericItemExtraFields] => 1 [genericFeedLink] => 1 [genericFeedIcon] => 1 [instantArticlesLimit] => 100 [instantArticlesExtraField] => 87 [instantArticlesExtraFieldON] => 2 [instantArticlesCategoriesChildren] => 0 [instantArticlesTitle] => [instantArticlesDescription] => [mainTagCategories] => Array ( [0] => 119 [1] => 396 [2] => 383 [3] => 424 [4] => 250 [5] => 251 [6] => 452 [7] => 252 [8] => 477 [9] => 253 [10] => 254 [11] => 255 [12] => 483 [13] => 256 [14] => 300 [15] => 257 [16] => 258 [17] => 260 ) [relatedItemsCategoriesChildren] => 1 [mobileJsonCustomHomepage] => 0 [mobileJsonQuoteModule] => 0 [mobileJsonWeatherModule] => 0 [mobileJsonLimit] => [mobileJsonObituary] => 0 [mobileApi2Enabled] => 1 [mobileApi2UserAgent] => OCM Mobile Articles [mobileApi2ImagePrefix] => h [mobileApi2ImageSuffix] => 1280 [mobileApi2DefaultAuthorImage] => /images/jpgs/user_face.jpg [mobileApi2TagLimit] => 50 [mobileApi2TagOrdering] => publishUp [mobileApi2TagCategories] => stdClass Object ( [mobileApi2TagCategories0] => stdClass Object ( [mobileApi2TagCategoriesMenuitem] => 101 [mobileApi2TagExcludeCategories] => Array ( [0] => 318 [1] => 323 [2] => 301 [3] => 406 [4] => 417 ) ) [mobileApi2TagCategories1] => stdClass Object ( [mobileApi2TagCategoriesMenuitem] => 328 ) [mobileApi2TagCategories2] => stdClass Object ( [mobileApi2TagCategoriesMenuitem] => 329 ) [mobileApi2TagCategories3] => stdClass Object ( [mobileApi2TagCategoriesMenuitem] => 327 ) [mobileApi2TagCategories4] => stdClass Object ( [mobileApi2TagCategoriesMenuitem] => 478 ) [mobileApi2TagCategories5] => stdClass Object ( [mobileApi2TagCategoriesMenuitem] => 494 ) ) [mobileApi2TagsSearchLimit] => 200 [mainFeedCategories] => Array ( [0] => 240 ) [feedLimit] => 50 [mostPopularFeedLimit] => 20 [feedItemImage] => 0 [feedImgSize] => S [feedItemIntroText] => 0 [feedTextWordLimit] => [feedItemFullText] => 1 [feedTextCharacterLimit] => 300 [feedItemSubtitle] => 1 [feedItemAuthor] => 0 [feedTtl] => 60 [feedDescription] => RSS feeds for Slobodna Dalmacija [feedItemTags] => 0 [feedItemVideo] => 0 [feedItemGallery] => 0 [feedItemAttachments] => 0 [feedBogusEmail] => [feedTopModules] => Array ( [0] => 105 ) [feedTopFbExcludeCategories] => Array ( [0] => 243 [1] => 353 [2] => 333 ) [introTextCleanup] => 0 [introTextCleanupExcludeTags] => [introTextCleanupTagAttr] => [fullTextCleanup] => 0 [fullTextCleanupExcludeTags] => [fullTextCleanupTagAttr] => [xssFiltering] => 0 [linkPopupWidth] => 900 [linkPopupHeight] => 600 [imagesQuality] => 100 [itemImageXS] => 100 [itemImageS] => 200 [itemImageM] => 400 [itemImageL] => 600 [itemImageXL] => 900 [itemImageGeneric] => 300 [catImageWidth] => 100 [catImageDefault] => 1 [userImageWidth] => 100 [userImageDefault] => 1 [commenterImgWidth] => 48 [onlineImageEditor] => sumopaint [imageTimestamp] => 0 [imageMemoryLimit] => [socialButtonCode] => [twitterUsername] => [facebookMetatags] => 1 [facebookImage] => Medium [comments] => 1 [commentsOrdering] => DESC [commentsLimit] => 10 [commentsFormPosition] => below [commentsPublishing] => 0 [commentsReporting] => 2 [commentsReportRecipient] => [inlineCommentsModeration] => 0 [gravatar] => 1 [antispam] => 0 [recaptchaForRegistered] => 1 [akismetForRegistered] => 1 [commentsFormNotes] => 1 [commentsFormNotesText] => [frontendEditing] => 1 [showImageTab] => 1 [showImageGalleryTab] => 1 [showVideoTab] => 1 [showExtraFieldsTab] => 1 [showAttachmentsTab] => 1 [showOCMPlugins] => 1 [sideBarDisplayFrontend] => 0 [staticURL] => https://static.slobodnadalmacija.hr [siteURL] => https://slobodnadalmacija.hr [sseHost] => sse.slobodnadalmacija.hr [lockingArticlesCategories] => Array ( [0] => 119 [1] => 424 [2] => 250 [3] => 251 [4] => 452 [5] => 252 [6] => 477 [7] => 253 [8] => 254 [9] => 255 [10] => 483 [11] => 256 [12] => 257 [13] => 258 [14] => 260 ) [lockingArticlesUnit] => YEAR [lockingArticlesQuantity] => 1 [photoGalleryExtraField] => 63 [photoGalleryExtraFieldON] => 2 [videoGalleryExtraField] => 67 [videoGalleryExtraFieldON] => 2 [tickerModules] => Array ( [0] => 408 [1] => 409 ) [gaEmail] => [mergeEditors] => 1 [sideBarDisplay] => 1 [attachmentsFolder] => [hideImportButton] => 0 [googleSearch] => 0 [googleSearchContainer] => ocmGoogleSearchContainer [OCMUserProfile] => 1 [OCMUserGroup] => 4 [redirect] => 101 [adminSearch] => simple [cookieDomain] => [gatherStatistics] => 1 [article_preview_ocm_category_id] => [taggingSystem] => 1 [lockTags] => 0 [showTagFilter] => 0 [ocmTagNorm] => 0 [ocmTagNormCase] => lower [ocmTagNormAdditionalReplacements] => [recaptcha_public_key] => marko_margeta [recaptcha_private_key] => zoey2013 [recaptcha_theme] => clean [recaptchaV2] => 1 [recaptchaOnRegistration] => 0 [akismetApiKey] => [stopForumSpam] => 0 [stopForumSpamApiKey] => [showItemsCounterAdmin] => 1 [showChildCatItems] => 1 [disableCompactOrdering] => 0 [metaDescLimit] => 150 [enforceSEFReplacements] => 0 [SEFReplacements] => À|A, Á|A, Â|A, Ã|A, Ä|A, Å|A, à|a, á|a, â|a, ã|a, ä|a, å|a, Ā|A, ā|a, Ă|A, ă|a, Ą|A, ą|a, Ç|C, ç|c, Ć|C, ć|c, Ĉ|C, ĉ|c, Ċ|C, ċ|c, Č|C, č|c, Ð|D, ð|d, Ď|D, ď|d, Đ|D, đ|d, È|E, É|E, Ê|E, Ë|E, è|e, é|e, ê|e, ë|e, Ē|E, ē|e, Ĕ|E, ĕ|e, Ė|E, ė|e, Ę|E, ę|e, Ě|E, ě|e, Ĝ|G, ĝ|g, Ğ|G, ğ|g, Ġ|G, ġ|g, Ģ|G, ģ|g, Ĥ|H, ĥ|h, Ħ|H, ħ|h, Ì|I, Í|I, Î|I, Ï|I, ì|i, í|i, î|i, ï|i, Ĩ|I, ĩ|i, Ī|I, ī|i, Ĭ|I, ĭ|i, Į|I, į|i, İ|I, ı|i, Ĵ|J, ĵ|j, Ķ|K, ķ|k, ĸ|k, Ĺ|L, ĺ|l, Ļ|L, ļ|l, Ľ|L, ľ|l, Ŀ|L, ŀ|l, Ł|L, ł|l, Ñ|N, ñ|n, Ń|N, ń|n, Ņ|N, ņ|n, Ň|N, ň|n, ʼn|n, Ŋ|N, ŋ|n, Ò|O, Ó|O, Ô|O, Õ|O, Ö|O, Ø|O, ò|o, ó|o, ô|o, õ|o, ö|o, ø|o, Ō|O, ō|o, Ŏ|O, ŏ|o, Ő|O, ő|o, Ŕ|R, ŕ|r, Ŗ|R, ŗ|r, Ř|R, ř|r, Ś|S, ś|s, Ŝ|S, ŝ|s, Ş|S, ş|s, Š|S, š|s, ſ|s, Ţ|T, ţ|t, Ť|T, ť|t, Ŧ|T, ŧ|t, Ù|U, Ú|U, Û|U, Ü|U, ù|u, ú|u, û|u, ü|u, Ũ|U, ũ|u, Ū|U, ū|u, Ŭ|U, ŭ|u, Ů|U, ů|u, Ű|U, ű|u, Ų|U, ų|u, Ŵ|W, ŵ|w, Ý|Y, ý|y, ÿ|y, Ŷ|Y, ŷ|y, Ÿ|Y, Ź|Z, ź|z, Ż|Z, ż|z, Ž|Z, ž|z, α|a, β|b, γ|g, δ|d, ε|e, ζ|z, η|h, θ|th, ι|i, κ|k, λ|l, μ|m, ν|n, ξ|x, ο|o, π|p, ρ|r, σ|s, τ|t, υ|y, φ|f, χ|ch, ψ|ps, ω|w, Α|A, Β|B, Γ|G, Δ|D, Ε|E, Ζ|Z, Η|H, Θ|Th, Ι|I, Κ|K, Λ|L, Μ|M, Ξ|X, Ο|O, Π|P, Ρ|R, Σ|S, Τ|T, Υ|Y, Φ|F, Χ|Ch, Ψ|Ps, Ω|W, ά|a, έ|e, ή|h, ί|i, ό|o, ύ|y, ώ|w, Ά|A, Έ|E, Ή|H, Ί|I, Ό|O, Ύ|Y, Ώ|W, ϊ|i, ΐ|i, ϋ|y, ς|s, А|A, Ӑ|A, Ӓ|A, Ә|E, Ӛ|E, Ӕ|E, Б|B, В|V, Г|G, Ґ|G, Ѓ|G, Ғ|G, Ӷ|G, y|Y, Д|D, Е|E, Ѐ|E, Ё|YO, Ӗ|E, Ҽ|E, Ҿ|E, Є|YE, Ж|ZH, Ӂ|DZH, Җ|ZH, Ӝ|DZH, З|Z, Ҙ|Z, Ӟ|DZ, Ӡ|DZ, Ѕ|DZ, И|I, Ѝ|I, Ӥ|I, Ӣ|I, І|I, Ї|JI, Ӏ|I, Й|Y, Ҋ|Y, Ј|J, К|K, Қ|Q, Ҟ|Q, Ҡ|K, Ӄ|Q, Ҝ|K, Л|L, Ӆ|L, Љ|L, М|M, Ӎ|M, Н|N, Ӊ|N, Ң|N, Ӈ|N, Ҥ|N, Њ|N, О|O, Ӧ|O, Ө|O, Ӫ|O, Ҩ|O, П|P, Ҧ|PF, Р|P, Ҏ|P, С|S, Ҫ|S, Т|T, Ҭ|TH, Ћ|T, Ќ|K, У|U, Ў|U, Ӳ|U, Ӱ|U, Ӯ|U, Ү|U, Ұ|U, Ф|F, Х|H, Ҳ|H, Һ|H, Ц|TS, Ҵ|TS, Ч|CH, Ӵ|CH, Ҷ|CH, Ӌ|CH, Ҹ|CH, Џ|DZ, Ш|SH, Щ|SHT, Ъ|A, Ы|Y, Ӹ|Y, Ь|Y, Ҍ|Y, Э|E, Ӭ|E, Ю|YU, Я|YA, а|a, ӑ|a, ӓ|a, ә|e, ӛ|e, ӕ|e, б|b, в|v, г|g, ґ|g, ѓ|g, ғ|g, ӷ|g, y|y, д|d, е|e, ѐ|e, ё|yo, ӗ|e, ҽ|e, ҿ|e, є|ye, ж|zh, ӂ|dzh, җ|zh, ӝ|dzh, з|z, ҙ|z, ӟ|dz, ӡ|dz, ѕ|dz, и|i, ѝ|i, ӥ|i, ӣ|i, і|i, ї|ji, Ӏ|i, й|y, ҋ|y, ј|j, к|k, қ|q, ҟ|q, ҡ|k, ӄ|q, ҝ|k, л|l, ӆ|l, љ|l, м|m, ӎ|m, н|n, ӊ|n, ң|n, ӈ|n, ҥ|n, њ|n, о|o, ӧ|o, ө|o, ӫ|o, ҩ|o, п|p, ҧ|pf, р|p, ҏ|p, с|s, ҫ|s, т|t, ҭ|th, ћ|t, ќ|k, у|u, ў|u, ӳ|u, ӱ|u, ӯ|u, ү|u, ұ|u, ф|f, х|h, ҳ|h, һ|h, ц|ts, ҵ|ts, ч|ch, ӵ|ch, ҷ|ch, ӌ|ch, ҹ|ch, џ|dz, ш|sh, щ|sht, ъ|a, ы|y, ӹ|y, ь|y, ҍ|y, э|e, ӭ|e, ю|yu, я|ya [ocmSef] => 0 [ocmSefLabelCat] => content [ocmSefLabelTag] => tag [ocmSefLabelUser] => author [ocmSefLabelSearch] => search [ocmSefLabelDate] => date [ocmSefLabelItem] => 0 [ocmSefLabelItemCustomPrefix] => [ocmSefInsertItemId] => 1 [ocmSefItemIdTitleAliasSep] => dash [ocmSefUseItemTitleAlias] => 1 [ocmSefInsertCatId] => 1 [ocmSefCatIdTitleAliasSep] => dash [ocmSefUseCatTitleAlias] => 1 [show_page_heading] => 0 [categories] => Array ( [0] => 419 ) [exclude_from_group_by_subcategories] => 0 [menu-anchor_css] => nav__link nav__link--ribolov [menu_text] => 1 [menu_show] => 1 [page_title] => Ribolov [menu-meta_description] => Savjetujemo kako loviti lignje, učimo vas kako se love komarča, zubatac, brancin, tuna, i što je big game fishing. Doznajte sve o ribolovnim tehnikama, ribolovnoj opremi i priboru. Što je spinning, a što sabiki i tataki? Kako loviti mušičarenjem, kako panulom, a kako kančanicom? Koje varalice, lignjariće i peškafonda odabrati i kako nabaviti i ispravno staviti mamac za ribolov na udicu? Sve to doznajte na portalu Otvoreno more. [menu-meta_keywords] => ribolov, podvodni ribolov, ribolovne tehnike, ribolovni pribor, lignje, komarča, zubatac, brancin, tuna, big game, spinning, sabiki, tataki, panula, kančanica, udica, mamac za ribolov, podvodna puška, ronjenje, apnea, udičarenje [secure] => 0 [obituaries_portal] => 0 [page_description] => SiteMeta Description [page_rights] => [robots] => [inheritFrom] => 0 [num_leading_items] => 2 [num_leading_columns] => 1 [leadingImgSize] => Large [num_primary_items] => 4 [num_primary_columns] => 2 [primaryImgSize] => Medium [num_secondary_items] => 4 [num_secondary_columns] => 1 [secondaryImgSize] => Small [num_links] => 4 [num_links_columns] => 1 [linksImgSize] => XSmall [catCatalogMode] => 0 [catFeaturedItems] => 1 [catOrdering] => publishUp [catPagination] => 2 [catPaginationResults] => 1 [catTitle] => 1 [catTitleItemCounter] => 1 [catDescription] => 1 [catImage] => 1 [catFeedLink] => 0 [catFeedIcon] => 0 [subCategories] => 1 [subCatColumns] => 2 [subCatTitle] => 1 [subCatTitleItemCounter] => 1 [subCatDescription] => 1 [subCatImage] => 1 [catItemTitle] => 1 [catItemTitleLinked] => 1 [catItemFeaturedNotice] => 0 [catItemAuthor] => 1 [catItemDateCreated] => 1 [catItemRating] => 0 [catItemImage] => 1 [catItemIntroText] => 1 [catItemExtraFields] => 0 [catItemHits] => 0 [catItemCategory] => 1 [catItemTags] => 1 [catItemAttachments] => 0 [catItemAttachmentsCounter] => 0 [catItemVideo] => 0 [catItemVideoAutoPlay] => 0 [catItemImageGallery] => 0 [catItemDateModified] => 0 [catItemReadMore] => 1 [catItemCommentsAnchor] => 1 [catItemOCMPlugins] => 1 [itemDateCreated] => 1 [itemTitle] => 1 [itemFeaturedNotice] => 1 [itemAuthor] => 1 [itemFontResizer] => 0 [itemPrintButton] => 0 [itemEmailButton] => 1 [itemSocialButton] => 1 [itemVideoAnchor] => 1 [itemImageGalleryAnchor] => 1 [itemCommentsAnchor] => 1 [itemRating] => 0 [itemImage] => 1 [itemImgSize] => Large [itemImageMainCaption] => 1 [itemImageMainCredits] => 1 [itemIntroText] => 0 [itemFullText] => 1 [itemExtraFields] => 1 [itemDateModified] => 1 [itemHits] => 0 [itemCategory] => 0 [itemTags] => 1 [itemAttachments] => 1 [itemAttachmentsCounter] => 1 [itemVideo] => 1 [itemVideoAutoPlay] => 0 [itemVideoCaption] => 1 [itemVideoCredits] => 1 [itemImageGallery] => 0 [itemNavigation] => 0 [itemComments] => 1 [itemTwitterButton] => 1 [itemFacebookButton] => 1 [itemGooglePlusOneButton] => 1 [itemAuthorBlock] => 0 [itemAuthorImage] => 0 [itemAuthorDescription] => 0 [itemAuthorURL] => 0 [itemAuthorEmail] => 0 [itemAuthorLatest] => 0 [itemAuthorLatestLimit] => 5 [itemRelated] => 0 [itemRelatedLimit] => 5 [itemRelatedTitle] => 1 [itemRelatedCategory] => 0 [itemRelatedImageSize] => Medium [itemRelatedIntrotext] => 1 [itemRelatedFulltext] => 0 [itemRelatedAuthor] => 0 [itemRelatedMedia] => 0 [itemRelatedImageGallery] => 0 [itemOCMPlugins] => 1 [recaptcha] => ) [initialized:protected] => 1 [separator] => . ) [metadesc] => [metadata] => robots= author= title=Peraja se obnavlja sporo, krakovi brzo: evo koja sve morska bića imaju mogućnost regeneracije page_title=Peraja se obnavlja sporo, krakovi brzo: evo koja sve morska bića imaju mogućnost regeneracije [metakey] => regeneracija, regeneracija morskih bića, dr. Alen soldo, ribari i alati [plugins] => {"incptvocmimagegalleryIGParameters":"default","incptvocmimagegalleryocmIGposition":"OcmAfterDisplayContent","incptvocmimagegalleryocmIGtheme":"CameraSlideshow","incptvocmimagegalleryImages":["\/images\/slike\/2024\/01\/23\/26431257.jpg","\/images\/slike\/2024\/01\/23\/26431258.jpg"],"incptvocmimagegalleryImageTitles":["Shutterstock","Shutterstock"],"incptvocmimagegalleryImageDescriptions":["

Dijelovi peraje se mogu regenerirati<\/p>","

Zvjezda\u010de su poznate po autopopravku<\/p>"],"incptvocmimagegalleryImageFocus":["45:53","50:50"],"incptvocmimagegalleryImageDimensions":[{"size0":"1920x1278","hd_26431257_1920.jpg":"1920x1080","k_26431257_1280.jpg":"1280x1280","k_26431257_1024.jpg":"1024x1024","k_26431257_640.jpg":"640x640","k_26431257_480.jpg":"480x480","k_26431257_340.jpg":"340x340","k_26431257_220.jpg":"220x220","o_26431257_1280.jpg":"1280x852","o_26431257_1024.jpg":"1024x681","o_26431257_640.jpg":"640x426","o_26431257_480.jpg":"480x319","o_26431257_340.jpg":"340x226","o_26431257_220.jpg":"220x146","h_26431257_1280.jpg":"1280x854","h_26431257_1024.jpg":"1024x683","h_26431257_640.jpg":"640x427","h_26431257_480.jpg":"480x320","h_26431257_340.jpg":"340x227","h_26431257_220.jpg":"220x147","pp_26431257_1280.jpg":"1280x1628","pp_26431257_1024.jpg":"1024x1303","pp_26431257_640.jpg":"640x814","pp_26431257_480.jpg":"480x611","pp_26431257_340.jpg":"340x432","pp_26431257_220.jpg":"220x280"},{"size0":"1920x1440","hd_26431258_1920.jpg":"1920x1080","k_26431258_1280.jpg":"1280x1280","k_26431258_1024.jpg":"1024x1024","k_26431258_640.jpg":"640x640","k_26431258_480.jpg":"480x480","k_26431258_340.jpg":"340x340","k_26431258_220.jpg":"220x220","o_26431258_1280.jpg":"1280x960","o_26431258_1024.jpg":"1024x768","o_26431258_640.jpg":"640x480","o_26431258_480.jpg":"480x360","o_26431258_340.jpg":"340x255","o_26431258_220.jpg":"220x165","h_26431258_1280.jpg":"1280x854","h_26431258_1024.jpg":"1024x683","h_26431258_640.jpg":"640x427","h_26431258_480.jpg":"480x320","h_26431258_340.jpg":"340x227","h_26431258_220.jpg":"220x147","pp_26431258_1280.jpg":"1280x1628","pp_26431258_1024.jpg":"1024x1303","pp_26431258_640.jpg":"640x814","pp_26431258_480.jpg":"480x611","pp_26431258_340.jpg":"340x432","pp_26431258_220.jpg":"220x280"}],"incptvocmimagegalleryImageUseInGallery":["1","1"]} [language] => * [multi_author] => 0 [type_id] => 100 [category] => TableOCMCategory Object ( [id] => 419 [name] => Ribolov [alias] => ribolov [description] => [parent] => 417 [extraFieldsGroup] => 9 [published] => 1 [image] => [access] => 1 [ordering] => 3 [params] => {"inheritFrom":"417","catMetaDesc":"","catMetaKey":"","catMetaRobots":"","catMetaAuthor":"","theme":"","num_leading_items":"2","num_leading_columns":"1","leadingImgSize":"Large","num_primary_items":"4","num_primary_columns":"2","primaryImgSize":"Medium","num_secondary_items":"4","num_secondary_columns":"1","secondaryImgSize":"Small","num_links":"4","num_links_columns":"1","linksImgSize":"XSmall","catCatalogMode":"0","catFeaturedItems":"1","catOrdering":"publishUp","catPagination":"2","catPaginationResults":"1","catTitle":"1","catTitleItemCounter":"1","catDescription":"1","catImage":"1","catFeedLink":"0","catFeedIcon":"0","subCategories":"1","subCatColumns":"2","subCatOrdering":"","subCatTitle":"1","subCatTitleItemCounter":"1","subCatDescription":"1","subCatImage":"1","itemImageXS":"","itemImageS":"","itemImageM":"","itemImageL":"","itemImageXL":"","catItemTitle":"1","catItemTitleLinked":"1","catItemFeaturedNotice":"0","catItemAuthor":"1","catItemDateCreated":"1","catItemRating":"0","catItemImage":"1","catItemIntroText":"1","catItemIntroTextWordLimit":"","catItemExtraFields":"0","catItemHits":"0","catItemCategory":"1","catItemTags":"1","catItemAttachments":"0","catItemAttachmentsCounter":"0","catItemVideo":"0","catItemVideoWidth":"","catItemVideoHeight":"","catItemAudioWidth":"","catItemAudioHeight":"","catItemVideoAutoPlay":"0","catItemImageGallery":"0","catItemImageGalleryWidth":"","catItemImageGalleryHeight":"","catItemDateModified":"0","catItemReadMore":"1","catItemCommentsAnchor":"1","catItemOCMPlugins":"1","itemDateCreated":"1","itemTitle":"1","itemFeaturedNotice":"1","itemAuthor":"1","itemFontResizer":"0","itemPrintButton":"0","itemEmailButton":"1","itemSocialButton":"1","itemVideoAnchor":"1","itemImageGalleryAnchor":"1","itemCommentsAnchor":"1","itemRating":"0","itemImage":"1","itemImgSize":"Large","itemImageMainCaption":"1","itemImageMainCredits":"1","itemIntroText":"0","itemFullText":"1","itemExtraFields":"1","itemDateModified":"1","itemHits":"0","itemCategory":"0","itemTags":"1","itemAttachments":"1","itemAttachmentsCounter":"1","itemVideo":"1","itemVideoWidth":"","itemVideoHeight":"","itemAudioWidth":"","itemAudioHeight":"","itemVideoAutoPlay":"0","itemVideoCaption":"1","itemVideoCredits":"1","itemImageGallery":"0","itemImageGalleryWidth":"","itemImageGalleryHeight":"","itemNavigation":"0","itemComments":"1","itemTwitterButton":"1","itemFacebookButton":"1","itemGooglePlusOneButton":"1","itemAuthorBlock":"0","itemAuthorImage":"0","itemAuthorDescription":"0","itemAuthorURL":"0","itemAuthorEmail":"0","itemAuthorLatest":"0","itemAuthorLatestLimit":"5","itemRelated":"0","itemRelatedLimit":"5","itemRelatedTitle":"1","itemRelatedCategory":"0","itemRelatedImageSize":"Medium","itemRelatedIntrotext":"1","itemRelatedFulltext":"0","itemRelatedAuthor":"0","itemRelatedMedia":"0","itemRelatedImageGallery":"0","itemOCMPlugins":"1"} [trash] => 0 [plugins] => {"customparams_created":"2018-11-16 09:18:21","customparams_modified":"2018-11-16 09:18:21","customparams_videobg":"","customparams_countdown_module":"","customparams_search_template":""} [language] => * [container] => 0 [container_name] => [_tbl:protected] => #__ocm_categories [_tbl_key:protected] => id [_tbl_keys:protected] => Array ( [0] => id ) [_db:protected] => JDatabaseDriverMysqli_Exabyte Object ( [name] => mysqli [serverType] => mysql [connection:protected] => mysqli Object ( [affected_rows] => 0 [client_info] => mysqlnd 5.0.12-dev - 20150407 - $Id: 7cc7cc96e675f6d72e5cf0f267f48e167c2abb23 $ [client_version] => 50012 [connect_errno] => 0 [connect_error] => [errno] => 0 [error] => [error_list] => Array ( ) [field_count] => 18 [host_info] => 127.0.0.1 via TCP/IP [info] => [insert_id] => 0 [server_info] => 5.5.30 [server_version] => 50530 [stat] => Uptime: 7342661 Threads: 4 Questions: 1523122255 Slow queries: 4630680 [sqlstate] => 00000 [protocol_version] => 10 [thread_id] => 110457899 [warning_count] => 0 ) [nameQuote:protected] => ` [nullDate:protected] => 0000-00-00 00:00:00 [_database:JDatabaseDriver:private] => sdproductiondb [count:protected] => 35 [cursor:protected] => [debug:protected] => [limit:protected] => 0 [log:protected] => Array ( ) [timings:protected] => Array ( ) [callStacks:protected] => Array ( ) [offset:protected] => 0 [options:protected] => Array ( [driver] => mysqli_exabyte [host] => 127.0.0.1 [user] => proxy_user_front03 [password] => b3hX5DrKwjx6 [database] => sdproductiondb [prefix] => sk_ [select] => 1 [port] => 6033 [socket] => ) [sql:protected] => JDatabaseQueryMysqli Object ( [offset:protected] => 0 [limit:protected] => 0 [db:protected] => JDatabaseDriverMysqli_Exabyte Object *RECURSION* [sql:protected] => [type:protected] => select [element:protected] => [select:protected] => JDatabaseQueryElement Object ( [name:protected] => SELECT [elements:protected] => Array ( [0] => category.* [1] => IF(ISNULL(container.catid),false,true) AS container [2] => container.name AS container_name [3] => SEFURL_cr.menuItemID AS sefurl_belonging_menu_item ) [glue:protected] => , ) [delete:protected] => [update:protected] => [insert:protected] => [from:protected] => JDatabaseQueryElement Object ( [name:protected] => FROM [elements:protected] => Array ( [0] => `#__ocm_categories` AS `category` ) [glue:protected] => , ) [join:protected] => Array ( [0] => JDatabaseQueryElement Object ( [name:protected] => LEFT JOIN [elements:protected] => Array ( [0] => #__ocm_containers AS container ON category.id = container.catid ) [glue:protected] => , ) [1] => JDatabaseQueryElement Object ( [name:protected] => LEFT JOIN [elements:protected] => Array ( [0] => #__ocm_sefurl_category_menu_relation AS SEFURL_cr ON category.id = SEFURL_cr.categoryID ) [glue:protected] => , ) ) [set:protected] => [where:protected] => JDatabaseQueryElement Object ( [name:protected] => WHERE [elements:protected] => Array ( [0] => `category`.`id` = '0' ) [glue:protected] => AND ) [group:protected] => [having:protected] => [columns:protected] => [values:protected] => [order:protected] => [autoIncrementField:protected] => [call:protected] => [exec:protected] => [union:protected] => [unionAll:protected] => [selectRowNumber:protected] => ) [tablePrefix:protected] => sk_ [utf:protected] => 1 [utf8mb4:protected] => 1 [errorNum:protected] => 0 [errorMsg:protected] => [transactionDepth:protected] => 0 [disconnectHandlers:protected] => Array ( ) [ocmConfig] => Array ( ) ) [_trackAssets:protected] => [_rules:protected] => [_locked:protected] => [_autoincrement:protected] => 1 [_observers:protected] => JObserverUpdater Object ( [aliases:protected] => Array ( ) [observers:protected] => Array ( ) [doCallObservers:protected] => 1 ) [_columnAlias:protected] => Array ( ) [_jsonEncode:protected] => Array ( ) [_errors:protected] => Array ( ) [year_lookup] => 0 [link] => /om/ribolov ) [additional_categories] => Array ( [0] => stdClass Object ( [id] => 419 [name] => Ribolov [alias] => ribolov [parent] => 417 [published] => 1 [trash] => 0 [link] => /om/ribolov ) ) [link] => /om/ribolov/peraja-se-obnavlja-sporo-krakovi-brzo-evo-koja-sve-morska-bica-imaju-mogucnost-regeneracije-1363218 [printLink] => /om/ribolov/peraja-se-obnavlja-sporo-krakovi-brzo-evo-koja-sve-morska-bica-imaju-mogucnost-regeneracije-1363218?tmpl=component&print=1 [tags] => Array ( [0] => stdClass Object ( [id] => 12388 [name] => regeneracija [published] => 1 [section] => [subsection] => [weight] => [created] => 0000-00-00 00:00:00 [main_article_id] => 0 [alias] => regeneracija [link] => /tag/regeneracija ) [1] => stdClass Object ( [id] => 747684 [name] => regeneracija morskih bića [published] => 1 [section] => [subsection] => [weight] => [created] => 2024-02-12 11:01:16 [main_article_id] => 0 [alias] => regeneracija-morskih-bica [link] => /tag/regeneracija-morskih-bica ) [2] => stdClass Object ( [id] => 683392 [name] => dr. Alen soldo [published] => 1 [section] => [subsection] => [weight] => [created] => 2022-07-05 16:23:52 [main_article_id] => 0 [alias] => dr-alen-soldo [link] => /tag/dr-alen-soldo ) [3] => stdClass Object ( [id] => 689382 [name] => ribari i alati [published] => 1 [section] => [subsection] => [weight] => [created] => 2022-09-01 16:18:51 [main_article_id] => 0 [alias] => ribari-i-alati [link] => /tag/ribari-i-alati ) ) [imageXSmall] => [imageSmall] => [imageMedium] => [imageLarge] => [imageXLarge] => [extraFields] => stdClass Object ( [SuperscriptTitle] => stdClass Object ( [id] => 2 [name] => Superscript Title [value] => ribari i alati [type] => textarea [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 2 [alias] => SuperscriptTitle ) [contains_infographic] => stdClass Object ( [id] => 61 [name] => Contains Infographic [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 4 [alias] => contains_infographic ) [Withoutads] => stdClass Object ( [id] => 62 [name] => Without ads [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 5 [alias] => Withoutads ) [Photo_gallery] => stdClass Object ( [id] => 63 [name] => Photo gallery [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 6 [alias] => Photo_gallery ) [promo] => stdClass Object ( [id] => 64 [name] => Promo [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 7 [alias] => promo ) [contains_video] => stdClass Object ( [id] => 67 [name] => Contains video [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 9 [alias] => contains_video ) [premium_content] => stdClass Object ( [id] => 68 [name] => Premium content [value] => ON [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 10 [alias] => premium_content ) [exclude_comments] => stdClass Object ( [id] => 69 [name] => Exclude comments [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 11 [alias] => exclude_comments ) [open_link_in_new_window] => stdClass Object ( [id] => 70 [name] => Open link in new window [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 12 [alias] => open_link_in_new_window ) [horizontal_crop_of_the_main_photo] => stdClass Object ( [id] => 71 [name] => Horizontal crop of the main photo [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 13 [alias] => horizontal_crop_of_the_main_photo ) [no_index] => stdClass Object ( [id] => 73 [name] => No-index [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 15 [alias] => no_index ) [no_cache] => stdClass Object ( [id] => 74 [name] => No-cache [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 16 [alias] => no_cache ) [dont_show_on_the_front_page] => stdClass Object ( [id] => 77 [name] => Don't show on the front page [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 17 [alias] => dont_show_on_the_front_page ) [related_on_bottom] => stdClass Object ( [id] => 78 [name] => Related on bottom [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 18 [alias] => related_on_bottom ) [live_button] => stdClass Object ( [id] => 79 [name] => Live button [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 19 [alias] => live_button ) [instant_articles] => stdClass Object ( [id] => 87 [name] => Instant articles [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 28 [alias] => instant_articles ) [s_preporucuje] => stdClass Object ( [id] => 91 [name] => S preporučuje [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 29 [alias] => s_preporucuje ) [s_voli] => stdClass Object ( [id] => 92 [name] => S voli [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 30 [alias] => s_voli ) [layout_with_three_photos] => stdClass Object ( [id] => 93 [name] => Layout with three photos [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 31 [alias] => layout_with_three_photos ) [gallery_in_the_article] => stdClass Object ( [id] => 94 [name] => Gallery in the article [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 32 [alias] => gallery_in_the_article ) [required_views] => stdClass Object ( [id] => 95 [name] => Required views [value] => 0 [type] => textfield [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 33 [alias] => required_views ) [fullhd_image] => stdClass Object ( [id] => 96 [name] => FullHD image [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 34 [alias] => fullhd_image ) [CitySelect] => stdClass Object ( [id] => 97 [name] => City Select [value] => (0) [type] => select [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 35 [alias] => CitySelect ) [paid_article] => stdClass Object ( [id] => 98 [name] => Paid Article [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 36 [alias] => paid_article ) [SD_na_licu_mjesta] => stdClass Object ( [id] => 99 [name] => SD na licu mjesta [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 37 [alias] => SD_na_licu_mjesta ) ) [attachments] => Array ( ) [cleanTitle] => Peraja se obnavlja sporo, krakovi brzo: evo koja morska bića imaju mogućnost regeneracije [num_of_authors] => 0 [author] => Joomla\CMS\User\User Object ( [isRoot:protected] => [id] => 3262 [name] => Gordan Jelavić [username] => gordan.jelavic [email] => gordan.jelavic@slobodnadalmacija.hr [password] => $2y$10$pjw9/C5Oziy8qZrqHobR7OT3fv5kb/rIGrGqNLgCe25ow8rbnNDcy [password_clear] => [block] => 0 [sendEmail] => 0 [registerDate] => 0000-00-00 00:00:00 [lastvisitDate] => 0000-00-00 00:00:00 [activation] => [params] => {"admin_style":"","admin_language":"","language":"","editor":"","timezone":""} [groups] => Array ( [3] => 3 ) [guest] => 0 [lastResetTime] => 0000-00-00 00:00:00 [resetCount] => 0 [requireReset] => 0 [_params:protected] => Joomla\Registry\Registry Object ( [data:protected] => stdClass Object ( [admin_style] => [admin_language] => [language] => [editor] => [timezone] => ) [initialized:protected] => 1 [separator] => . ) [_authGroups:protected] => [_authLevels:protected] => [_authActions:protected] => [_errorMsg:protected] => [userHelper:protected] => Joomla\CMS\User\UserWrapper Object ( ) [_errors:protected] => Array ( ) [otpKey] => [otep] => [link] => /autor/gordan-jelavic-3262 [profile] => stdClass Object ( [id] => 1776 [gender] => m [description] => [image] => 1776.jpeg [url] => [group] => 0 [plugins] => {"customparams_author_school":"","customparams_author_title":"","customparams_author_title_categoryid":"28","customparams_fb_link":"","customparams_tw_link":""} ) [avatar] => https://static.slobodnadalmacija.hr/images/authors/1776.jpeg ) [numOfComments] => 0 [mainImage] => https://static.slobodnadalmacija.hr/images/slike/2024/01/23/26431257.jpg [galleryCount] => 2 [hasImage] => 1 [mainImageAuthor] => Shutterstock [mainImageDesc] =>

Dijelovi peraje se mogu regenerirati

[popup_gallery] => Array ( [0] => stdClass Object ( [src] => https://static.slobodnadalmacija.hr/images/slike/2024/01/23/26431257.jpg [title] =>

Dijelovi peraje se mogu regenerirati

 Shutterstock ) [1] => stdClass Object ( [src] => https://static.slobodnadalmacija.hr/images/slike/2024/01/23/26431258.jpg [title] =>

Zvjezdače su poznate po autopopravku

 Shutterstock ) ) [bgPosition] => [text] => {OCMSplitter}

Znao sam već otprije da morskoj zvijezdi naraste otkidani krak, a nedavno sam čitao i da se peraja morskog psa može obnoviti. Koja sve morska bića imaju sposobnost regeneracije tkiva? Kako uopće funkcionira taj proces?

Mate P., Proložac

Regeneracija, kako se zove fenomen o kojem pitate, proces je poznat još od nastanka života u moru, i danas se javlja kod nižih, ali i kompleksnijih morskih organizama. Za razliku od uobičajenog razvoja kopnenih organizama, mnogi morski organizmi započinju svoj život putem larvi, koje se procesom metamorfoze protekom određenog vremena pretvaraju u odrasle jedinke. U tom procesu ti organizmi koriste svoju gensku mrežu koja je prisutna u njihovu genomu (ukupnom genetskom materijalu) da prođu kroz različite transformacije.

Kad im se dogode neke situacije u kojima dođe do oštećenja ili gubitka nekog organa, koristeći njihovu gensku mrežu ponovno se aktiviraju geni koji mogu u potpunosti ili djelomično ponovno započeti proces metamorfoze koji su prošli u larvalnoj fazi. Nasuprot morskim organizmima, kopneni su uglavnom izgubili tu mogućnost jer su iz svojeg životnog ciklusa na neki način eliminirali larvalni stadij i prateću metamorfozu radi prilagodbe kopnenim uvjetima, što je tijekom vremena rezultiralo gubitkom gena odgovornih za mogućnost regeneracije.

Rezervni dio

Danas od kopnenih životinja samo neki člankonošci i gušteri još imaju mogućnost nekakve regeneracije, dok je popis morskih organizama s takvim mogućnostima puno duži. Primjerice, mnogi ribolovci koji koriste crve za ješku vjerojatno su svjesni da se ta grupa morskih organizama može brzo regenerirati. Moram napomenuti da se to ne odnosi samo na te člankonošce, nego na veliki broj vrsta koje čine mnogobrojnu i različitu grupu crva. Već spomenute zvijezde i zvjezdače mogu također bez problema regenerirati izgubljene i oštećene dijelove tijela, čak i u slučajevima kad im je više od pola tijela izgubljeno.

Morski krastavci koriste specijalne tjelesne stanice, poznate pod imenom morule, koje brzo dolaze do oštećenog područja i obnavljaju ga zapanjujućom brzinom, sve se završava za samo nekoliko tjedana. Kod rakova je situacija još jednostavnija jer se oni ionako za vrijeme svojeg života mnogo puta presvlače, odnosno odbacuju prethodni hitinski oklop, koji formiranjem ne raste jer je očvrsnut kalcijevim karbonatom i fosfatom, te se skrivaju dok im ne naraste veći. Za to vrijeme u slučaju gubljenja neke noge/članka one počinju rasti, tako da s novim oklopom rak dobiva veći oklop, ali ujedno i veće i potpuno tijelo koje ga ispunjava.

---

image

Zvjezdače su poznate po autopopravku

Shutterstock
---

Proces regeneracije kod takvih je organizama već toliko razvijen da se ta prilagodba zapravo koristi za zaštitu od grabežljivaca, jer takvi organizmi kad su napadnuti jednostavno žrtvuju dio tijela, koji prepuštaju grabežljivcu znajući da će im ionako nakon nekog vremena izrasti novi.

I kod viših organizama uočena je mogućnost regeneracije, primjerice kod koštunjavih riba kao što su som ili riba zebra, koji mogu neke dijelove svoga tijela uspješno regenerirati nakon oštećenja. Ipak, donedavno nije bilo poznato da mogućnost regeneracije imaju i hrskavične ribe, odnosno morski psi. Doduše, da budem precizniji, poznata je bila mogućnost regeneracije čeljusti (zubi), koji se kod morskih pasa konstantno obnavljaju velikom brzinom pa kod nekih vrsta novi red zubi raste svaka dva tjedna te ih za vrijeme svoga života promijene i po nekoliko tisuća.

Savršena bića

Nove spoznaje ukazuju na to da morski psi imaju i dodatnu mogućnost regeneracije drugih dijelova tijela, primjerice peraja. Malo se trenutno zna o tom fenomenu, posebice jer se radi o morskim psima, koje je inače vrlo teško proučavati zbog njihova načina života. Zasad se pretpostavlja da regeneracija možda nije moguća u potpunosti, odnosno da se izgubljeni dio peraje neće moći zamijeniti novim u cijelosti, nego samo dijelom, te da je brzina te regeneracije puno sporija u odnosu na ostale morske organizme. Ipak, i ovi novi podaci pokazuju da se o tim živim fosilima, kakvima se morski psi uobičajeno smatraju zbog davnog početka njihova razvoja, i dalje vrlo malo zna te da nas u budućnosti vjerojatno očekuju nove fascinantne činjenice koje opravdavaju njihov naziv savršenih bića.

[event] => stdClass Object ( [BeforeDisplay] => [AfterDisplay] => [AfterDisplayTitle] => [BeforeDisplayContent] => [AfterDisplayContent] => [OCMBeforeDisplay] => [OCMAfterDisplay] => [OCMAfterDisplayTitle] => [OCMBeforeDisplayContent] => [OCMAfterDisplayContent] =>
Shutterstock Shutterstock
Shutterstock

Dijelovi peraje se mogu regenerirati
Shutterstock

Zvjezdače su poznate po autopopravku
[OCMUserDisplay] => [OCMCommentsCounter] => [OCMCommentsBlock] => ) [jcfields] => Array ( ) [image] => [imageWidth] => 600 [comments] => Array ( ) [absoluteURL] => https://slobodnadalmacija.hr/om/ribolov/peraja-se-obnavlja-sporo-krakovi-brzo-evo-koja-sve-morska-bica-imaju-mogucnost-regeneracije-1363218 [emailLink] => /component/mailto/?tmpl=component&template=site&link=a568c40e0b05f2547a35e9dce8886544679ff018 [twitterURL] => http://twitter.com/intent/tweet?text=Peraja+se+obnavlja+sporo%2C+krakovi+brzo%3A+evo+koja+morska+bi%C4%87a+imaju+mogu%C4%87nost+regeneracije&url=https%3A%2F%2Fslobodnadalmacija.hr%2Fom%2Fribolov%2Fperaja-se-obnavlja-sporo-krakovi-brzo-evo-koja-sve-morska-bica-imaju-mogucnost-regeneracije-1363218 [socialLink] => https%3A%2F%2Fslobodnadalmacija.hr%2Fom%2Fribolov%2Fperaja-se-obnavlja-sporo-krakovi-brzo-evo-koja-sve-morska-bica-imaju-mogucnost-regeneracije-1363218 )
Array ( [1] => stdClass Object ( [id] => 2 [name] => Superscript Title [value] => ribari i alati [type] => textarea [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 2 [alias] => SuperscriptTitle ) [3] => stdClass Object ( [id] => 61 [name] => Contains Infographic [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 4 [alias] => contains_infographic ) [4] => stdClass Object ( [id] => 62 [name] => Without ads [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 5 [alias] => Withoutads ) [5] => stdClass Object ( [id] => 63 [name] => Photo gallery [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 6 [alias] => Photo_gallery ) [6] => stdClass Object ( [id] => 64 [name] => Promo [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 7 [alias] => promo ) [8] => stdClass Object ( [id] => 67 [name] => Contains video [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 9 [alias] => contains_video ) [9] => stdClass Object ( [id] => 68 [name] => Premium content [value] => ON [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 10 [alias] => premium_content ) [10] => stdClass Object ( [id] => 69 [name] => Exclude comments [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 11 [alias] => exclude_comments ) [11] => stdClass Object ( [id] => 70 [name] => Open link in new window [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 12 [alias] => open_link_in_new_window ) [12] => stdClass Object ( [id] => 71 [name] => Horizontal crop of the main photo [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 13 [alias] => horizontal_crop_of_the_main_photo ) [13] => stdClass Object ( [id] => 73 [name] => No-index [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 15 [alias] => no_index ) [14] => stdClass Object ( [id] => 74 [name] => No-cache [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 16 [alias] => no_cache ) [15] => stdClass Object ( [id] => 77 [name] => Don't show on the front page [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 17 [alias] => dont_show_on_the_front_page ) [16] => stdClass Object ( [id] => 78 [name] => Related on bottom [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 18 [alias] => related_on_bottom ) [17] => stdClass Object ( [id] => 79 [name] => Live button [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 19 [alias] => live_button ) [26] => stdClass Object ( [id] => 87 [name] => Instant articles [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 28 [alias] => instant_articles ) [27] => stdClass Object ( [id] => 91 [name] => S preporučuje [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 29 [alias] => s_preporucuje ) [28] => stdClass Object ( [id] => 92 [name] => S voli [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 30 [alias] => s_voli ) [29] => stdClass Object ( [id] => 93 [name] => Layout with three photos [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 31 [alias] => layout_with_three_photos ) [30] => stdClass Object ( [id] => 94 [name] => Gallery in the article [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 32 [alias] => gallery_in_the_article ) [31] => stdClass Object ( [id] => 95 [name] => Required views [value] => 0 [type] => textfield [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 33 [alias] => required_views ) [32] => stdClass Object ( [id] => 96 [name] => FullHD image [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 34 [alias] => fullhd_image ) [33] => stdClass Object ( [id] => 97 [name] => City Select [value] => (0) [type] => select [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 35 [alias] => CitySelect ) [34] => stdClass Object ( [id] => 98 [name] => Paid Article [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 36 [alias] => paid_article ) [35] => stdClass Object ( [id] => 99 [name] => SD na licu mjesta [value] => OFF [type] => radio [group] => 9 [published] => 1 [ordering] => 37 [alias] => SD_na_licu_mjesta ) )
StoryEditorOCM
Ribolov

ribari i alatiPeraja se obnavlja sporo, krakovi brzo: evo koja morska bića imaju mogućnost regeneracije

Piše dr. Alen SOLDO
12. veljače 2024. - 11:01
&lt;p&gt;Dijelovi peraje se mogu regenerirati&lt;/p&gt;
Dijelovi peraje se mogu regeneriratiShutterstock

Znao sam već otprije da morskoj zvijezdi naraste otkidani krak, a nedavno sam čitao i da se peraja morskog psa može obnoviti. Koja sve morska bića imaju sposobnost regeneracije tkiva? Kako uopće funkcionira taj proces?

Mate P., Proložac

Regeneracija, kako se zove fenomen o kojem pitate, proces je poznat još od nastanka života u moru, i danas se javlja kod nižih, ali i kompleksnijih morskih organizama. Za razliku od uobičajenog razvoja kopnenih organizama, mnogi morski organizmi započinju svoj život putem larvi, koje se procesom metamorfoze protekom određenog vremena pretvaraju u odrasle jedinke. U tom procesu ti organizmi koriste svoju gensku mrežu koja je prisutna u njihovu genomu (ukupnom genetskom materijalu) da prođu kroz različite transformacije.

Kad im se dogode neke ...

#REGENERACIJA#REGENERACIJA MORSKIH BIĆA#DR. ALEN SOLDO#RIBARI I ALATI
11. svibanj 2024 08:53